Σας Ενδιαφέρουν

1.Μήπως ο πόνος της μέσης (οσφυαλγία) επεκτάθηκε προς το πόδι σας (ισχιαλγία);
Εάν ο πόνος επιμένει και είναι έντονος, τότε είναι ένα σημάδι ότι κάτι πιέζει κάποιο νεύρο που πηγαίνει από τη μέση προς το πόδι σας.

2.Μήπως ο πόνος στο πόδι αυξάνετε εάν σηκώσετε το γόνατο στο στήθος σας ή εάν σκύψετε μπροστά;
Εάν ναι, είναι αρκετά πιθανό ένας δίσκος να ερεθίζει το νεύρο.

3.Έχετε έντονο πόνο στην πλάτη ή μέση ύστερα από μια πρόσφατη πτώση;
Μια πτώση είναι πιθανό να προξενήσει ζημιά στη σπονδυλική σας στήλη. Ο κίνδυνος αυξάνεται εάν έχετε οστεοπόρωση.

4.Έχετε έντονο πόνο στη μέση που διαρκεί πάνω από 3 εβδομάδες;
Συχνά ο πόνος στη μέση υποχωρεί με τις συνήθεις θεραπείες. Εάν όμως ο πόνος σας επιμένει, καλό θα είναι να συμβουλευτείτε έναν ειδικό σπονδυλικής στήλης.

5.Έχετε πόνο στη μέση που χειροτερεύει όταν ξεκουράζεστε, ή σας ξυπνά τα βράδια;
Εάν συνοδεύεται από πυρετό, είναι ίσως σημάδι μιας μόλυνσης ή κάποιου άλλου προβλήματος.

6.Έχετε εμμένοντα προβλήματα με την κύστη ή το έντερό σας;
Οι κυστικές και εντερικές διαταραχές μπορεί να οφείλονται σε πολλές αιτίες, αλλά υπάρχουν κάποια προβλήματα της σπονδυλικής στήλης που μπορούν να τις προκαλέσουν.

7.Αισθάνεστε αδυναμία ή μουδιάσματα στα πόδια καθώς περπατάτε;
Τέτοια προβλήματα μπορεί να οφείλονται σε στένεμα του σπονδυλικού σωλήνα. Πρόκειται για τη λεγόμενη σπονδυλική στένωση.

8.Έχετε πόνο στον αυχένα και/η αδυναμία ή μουδιάσματα στα χέρια;
Τέτοια συμπτώματα συχνά οφείλονται σε παθήσεις της σπονδυλικής στήλης στην περιοχή του αυχένα.

9.Έχετε παρατηρήσει τελευταία διαταραχές στην ισορροπία ή ότι δυσκολεύεστε σε λεπτούς χειρισμούς (π.χ. κούμπωμα, ξεκούμπωμα);
Συχνά τέτοια συμπτώματα οφείλονται σε πίεση του νωτιαίου μυελού στην περιοχή του αυχένα.


Κάποια απλά μέτρα για μια υγιή σπονδυλική στήλη:

• ΣΤΑΜΑΤΗΣΤΕ ΤΟ ΚΑΠΝΙΣΜΑ!
• ΧΑΣΤΕ ΒΑΡΟΣ ΚΑΙ ΔΙΑΤΗΡΗΣΤΕ ΤΟ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΟ!

ΑΣΚΗΘΕΙΤΕ ΤΟΥΛΑΧΙΣΤΟΝ 3 ΦΟΡΕΣ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ!

Ο πόνος στη μέση, η λεγόμενη «οσφυαλγία» είναι μια κατάσταση που όλοι σχεδόν έχουμε βιώσει. Σύμφωνα με τις στατιστικές το 90% του πληθυσμού θα έχει τουλάχιστον ένα επεισόδιο οσφυαλγίας στη ζωή του. Τις περισσότερες φορές ο πόνος βελτιώνεται «μόνος του» με τα συνήθη θεραπευτικά μέτρα, δηλαδή ανάπαυση, απλά παυσίπονα και κυρίως με το ΠΕΡΑΣΜΑ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ.
Αν και προφανώς δεν έχει νόημα να τρέχει κανείς στο γιατρό για το παραμικρό, υπάρχουν κάποιες περιπτώσεις που χρειάζονται περισσότερη προσοχή.

Γενικά θα μπορούσαμε να πούμε πως ένας πόνος που διαρκεί πάνω από 3 εβδομάδες, που χειροτερεύει ή παρατηρείται αλλαγή στα χαρακτηριστικά του, ή συνοδεύεται από «ύποπτα» συμπτώματα θα πρέπει να προσεχθεί.

Η ιδιαιτερότητα αυτή ξεκινά από την εξαιρετικά πολύπλοκη κατασκευή και λειτουργία της σπονδυλικής στήλης. Ενώ για παράδειγμα η άρθρωση του ισχίου είναι μία, υπάρχουν 5 αρθρώσεις σε κάθε σπόνδυλο –και έχουμε σχεδόν 30 σπονδύλους. Προσθέστε και το γεγονός πως υπάρχουν συχνά και μη αρθρικές εστίες πόνου, οπότε μπορείτε να έχετε μια ιδέα για το πόσο περίπλοκος και απαιτητικός είναι ο σωστός καθορισμός της πραγματικής εστίας του πόνου.
Με απλά λόγια η απάντηση στο ερώτημα «γιατί πονά η μέση μου;» είναι πολύ πιο δύσκολη από το «γιατί πονάει το ισχίο μου;».

Με βάση τα διεθνώς ισχύοντα (Ευρώπη, ΗΠΑ) πουθενά στον κόσμο δεν υπάρχει ξεχωριστή ιατρική ειδικότητα «χειρουργός σπονδυλικής στήλης» (spinal surgeon). Διεθνώς, τα προβλήματα της σπονδυλικής στήλης αντιμετωπίζονται από ορθοπαιδικούς χειρουργούς ή νευροχειρουργούς (περίπου 80% ορθοπαιδικοί, 20% νευροχειρουργοί) με μετεκπαίδευση σε εξειδικευμένα κέντρα χειρουργικής σπονδυλικής στήλης. Η εξειδίκευση αυτή θεωρείται πλέον σήμερα απαραίτητη, ενώ διαφαίνεται η τάση, σύντομα η χειρουργική της σπονδυλικής στήλης να αποτελέσει ξεχωριστή ιατρική ειδικότητα.

Κατ αρχήν πρέπει να τονίσουμε πως οποιαδήποτε απεικονιστική εξέταση μόνη της χωρίς την κλινική εξέταση του ασθενούς είναι σχεδόν άχρηστη. Οι ασθενείς είναι που πονάνε, όχι οι μαγνητικές τομογραφίες. Και όσο κι αν μια ακτινογραφία ισχίου με οστεοαρθρίτιδα ενός ασθενούς που «μου είπαν ότι πονάει στο ισχίο», φτάνει ενδεχομένως για να τεθεί η σωστή διάγνωση, μια μαγνητική τομογραφία «της μέσης» χωρίς την παράλληλη λεπτομερή κλινική εξέταση του ασθενούς είναι σχεδόν πάντα αδύνατο να οδηγήσει στη σωστή διάγνωση. Και η ακριβής διάγνωση της αιτίας του πόνου στα προβλήματα της σπονδυλικής είναι κεφαλαιώδους σημασίας. Όσο πιο πολλές αιτίες πόνου είναι δυνατές, τόσο αυξάνει και ο κίνδυνος μιας λάθος διάγνωσης.

Όπως σε κάθε χειρουργείο, η κακή χειρουργική τεχνική είναι μια πιθανή αιτία για τη μη βελτίωση του ασθενούς. Ειδικά όμως στις παθήσεις της σπονδυλικής στήλης ένα πολύ συχνό πρόβλημα είναι η λάθος διάγνωση, η λάθος κατανόηση του προβλήματος και κατ επέκταση η λάθος επιλογή της θεραπευτικής μεθόδου. Πιο απλά και το πιο «καλλιτεχνικό» χειρουργείο, με λάθος ένδειξη εξακολουθεί να είναι ένα κακό χειρουργείο, γιατί είναι ένα λάθος χειρουργείο. Και το βασικό είναι πως ο ασθενής εξακολουθεί να πονάει.

Η χειρουργική θεραπεία είναι σαφώς ένα σημαντικό εργαλείο, αλλλά σε καμιά περίπτωση δε συνιστά τη μοναδική επιλογή. Μάλιστα θα μπορούσε να πει κανείς ότι η πλειοψηφία των ασθενών μπορεί να ωφεληθεί από τη μη χειρουργική θεραπεία. Στα προβλήματα της σπονδυλικής στήλης έχει μεγάλη σημασία όπως είπαμε η σωστή διάγνωση και εφόσον αποφασιστεί χειρουργική θεραπεία επιβάλλεται η απόφαση να βασίζεται σε όσο το δυνατόν πιο σαφείς και συγκεκριμένες ενδείξεις. Μόνο έτσι μειώνεται κατά το δυνατόν η πιθανότητα ενός αποτυχημένου χειρουργείου και αποφεύγεται η κατάχρηση της χειρουργικής θεραπείας. Να μην ξεχνάμε όμως πως στους σωστούς ασθενείς και έχοντας θέσει τις σωστές ενδείξεις τα αποτελέσματα της χειρουργικής θεραπείας μπορούν να είναι από ικανοποιητικά μέχρι άριστα.

Γενικά θα πρέπει να είμαστε επιφυλακτικοί όταν ακούμε για «μαγικές» θεραπείες με 100% εγγυημένα αποτελέσματα. Δυστυχώς στη θεραπεία των παθήσεων της σπονδυλικής στήλης δεν υπάρχει ο «εύκολος δρόμος». Συνήθως υπάρχει μια κλιμάκωση στη θεραπεία, ξεκινώντας από τη λεγόμενη συντηρητική αγωγή (φάρμακα, φυσιοθεραπεία), συνεχίζοντας με κάποιες ελάχιστα παρεμβατικές (minimal invasive) θεραπείες, όπως οι εγχύσεις και τέλος το χειρουργείο. Σαφώς και ο κανόνας αυτός έχει τις εξαιρέσεις του, αλλά σε γενικές γραμμές μπορούμε να πούμε πως όσο «πιο εύκολη» μια θεραπεία, τόσο «πιο περιορισμένη» η αποτελεσματικότητά της. Και πάντα πρέπει να υπάρχει η σωστή ένδειξη.

Τον τελευταίο καιρό έχουμε προχωρήσει σημαντικά στον τομέα της κατανόησης του πόνου. Υπάρχει λοιπόν σήμερα η δυνατότητα εφαρμογής στοχευμένων εγχύσεων αναισθητικού και στεροειδούς που επιφέρουν μακροχρόνια ύφεση του πόνου. Οι ενέσεις αυτές πρέπει να γίνουν στο νοσοκομείο, υπό άσηπτες συνθήκες και ακτινοσκοπικό έλεγχο (μηχάνημα ακτινογραφιών), ώστε να είμαστε βέβαιοι πως η έγχυση έγινε ακριβώς στην εστία του πόνου, που συνήθως είναι μια ερεθισμένη ρίζα ή μια φθαρμένη άρθρωση. Η όλη διαδικασία είναι σχεδόν ανώδυνη και διαρκεί γύρω στα 20 λεπτά.

Όπως ήδη είπαμε, μαγικές θεραπείες δυστυχώς δεν υπάρχουν. Εφόσον όμως η θεραπεία αυτή γίνει έχοντας θέσει τη σωστή ένδειξη, μπορεί να επιτευχθεί σημαντική μείωση του πόνου, μέχρι και για πάνω από ένα χρόνο, ενώ μπορεί και να επαναληφθεί αν χρειαστεί. Επίσης μία άλλη δυνατότητα που υπάρχει σήμερα, πάντα με την κατάλληλη ένδειξη, είναι η καταστροφή με τη χρήση ειδικού μηχανήματος ραδιοσυχνοτήτων των νευρικών ινών που μεταφέρουν τον πόνο. Η θεραπεία αυτή επίσης δεν είναι χειρουργείο, έχει επίσης σχεδόν μηδενικό κίνδυνο επιπλοκών και η διαδικασία είναι αντίστοιχη με αυτή που περιγράψαμε παραπάνω. Να τονίσουμε και πάλι, πως οι θεραπείες αυτές δεν αντικαθιστούν ένα ενδεχόμενο χειρουργείο, αλλά μπορούν να προσφέρουν ικανοποιητική μείωση του πόνου ή και να αναβάλουν τυχόν χειρουργείο, αν εφαρμοστούν στους κατάλληλους ασθενείς.

Είναι γεγονός πως η οστεοπόρωση είναι αρκετά συχνή ιδιαίτερα στις μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες. Το κύριο πρόβλημα είναι πως αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο κατάγματος (ισχίου, καρπού, σπονδύλου) μετά από μια απλή πτώση ή ακόμα και χωρίς. Για το λόγο αυτό κρίνεται σκόπιμη η θεραπεία της οστεοπόρωσης με διατροφή πλούσια σε ασβέστιο και τη χρήση της κατάλληλης φαρμακευτικής αγωγής.
Στην σπονδυλική στήλη είναι ιδιαίτερα συχνά τα οστεοπορωτικά κατάγματα, ακόμα και αυτόματα, σε έναν ή περισσότερους σπονδύλους. Σε περίπτωση που κάποιο από αυτά είναι επώδυνο -και ανάλογα με τον τύπο τους κατάγματος- μια θεραπευτική επιλογή είναι και η έγχυση ειδικού οστικού τσιμέντου στο σπόνδυλο, μία μέθοδος ελάχιστης παρεμβατικότητας γνωστή ως σπονδυλοπλαστική ή κυφοπλαστική. Προσοχή όμως. Η μέθοδος αυτή δεν ενδείκνυται για κάθε κάταγμα, αλλά για συγκεκριμένους τύπους καταγμάτων.

Η λεπτομερής πληροφόρηση του ασθενούς σχετικά με το πρόβλημά του, όσον αφορά στη διάγνωση, τις διαθέσιμες θεραπευτικές επιλογές και το τι να αναμένει από κάθε μία, είναι αναφαίρετο δικαίωμα του ασθενούς και θεμελιώδης υποχρέωση του γιατρού. Άλλωστε ο ασθενής είναι αυτός που τελικά θα αποφασίσει το είδος της θεραπείας που θα επιλέξει. Είναι απαράδεκτο να ακούμε προτάσεις του τύπου «πήγα σε 3 γιατρούς αλλά ακόμα δεν κατάλαβα τι έχω», ή «δεν μου είπε τι έχω αλλά μου είπε ότι θέλω χειρουργείο». Στην εποχή του διαδικτύου και του αρκετά υψηλού μορφωτικού επιπέδου της πλειοψηφίας των ασθενών, το να μην εξηγεί ο γιατρός στον ασθενή συνιστά προσβολή του ασθενούς, ή παραδοχή της ανικανότητας του γιατρού.
Με απλά λόγια, ο ασθενής πρέπει να ρωτάει και ο γιατρός πρέπει να εξηγεί και να απαντάει.

1) Ποιος είναι ακριβώς ο τύπος του χειρουργείου που ενδείκνυται στην περίπτωσή μου; Γιατί;
2) Ποιά είναι η ακριβής ανατομική βλάβη που θα αντιμετωπιστεί χειρουργικά;
3) Ποια είναι η αναμενόμενη εξέλιξη της κατάστασής μου αν δεν αντιμετωπιστεί χειρουργικά; (η φυσική ιστορία της πάθησης;)
4) Ποιες εναλλακτικές μη χειρουργικές θεραπείες υπάρχουν;
5) Τι θα συνιστούσατε αν ήμουν μητέρα/σύζυγος/αδελφή/κόρη σας;
6) Πόσο διαρκεί μια τέτοια επέμβαση;
7) Ποιες είναι οι πιθανές παρενέργειες, κίνδυνοι και πιθανές επιπλοκές;
8) Ποιοι ιδιαίτεροι κίνδυνοι υπάρχουν στην περίπτωσή μου; (π.χ. αυξημένος κίνδυνος ψευδάρθρωσης σε καπνιστές, υπέρβαρους ασθενείς, κτλ)
9) Τι γίνεται εάν φτάνοντας εκεί βρείτε κάτι διαφορετικό από ότι περιμένατε;
10) Ποιες είναι οι πιθανές μακροχρόνιες επιδράσεις της επέμβασης; (π.χ. θα χρειαστεί ποτέ επανεγχείρηση; Σε περίπτωση σπονδυλοδεσίας υπάρχει κίνδυνος εκφύλισης των γειτονικών επιπέδων;)

11) Πόσες μέρες θα μείνω στο νοσοκομείο;
12) Τι πόνο να περιμένω μετεγχειρητικά και για πόσο διάστημα; Πώς αντιμετωπίζεται;
13) Θα χρειαστώ μετεγχειρητικά φυσιοθεραπεία; Για πόσο διάστημα; Πότε θα ξεκινήσει;
14) Θα χρειαστώ μετεγχειρητικά κάποιο νάρθηκα;
15) Ποιοι περιορισμοί στη δραστηριότητά μου θ ισχύουν μετεγχειρητικά; Για πόσο διάστημα;
16) Πότε θα επιστρέψω στη δουλειά/σχολείο μου;
17) Πότε θα μπορέσω να οδηγήσω;
18) Πότε είναι ασφαλές να ξαναγίνω σεξουαλικά ενεργός;
19) Ποιο είναι το διάστημα της μετεγχειρητικής παρακολούθησης; Τι εξετάσεις θα χρειαστούν;
20) Ποια είναι τα συμπτώματα ή σημάδια που τυχόν εμφάνισή τους πρέπει να με ανησυχήσει; Τι ακριβώς πρέπει να κάνω;